Όταν το κουδούνι χτυπήσει για πρώτη φορά

Όταν το κουδούνι χτυπήσει για πρώτη φορά.

Η αντίστροφη μέτρηση για το πρώτο κουδούνισμα του σχολείου έχει ξεκινήσει! Όσο αυτή η σπουδαία ημέρα πλησιάζει τόσο τα συναισθήματα αναμειγνύονται και μπερδεύονται. Από τη μια κυριαρχεί η χαρά και η συγκίνηση που το παιδί μεγαλώνει και από την άλλη  ο φόβος και η αγωνία βρίσκονται στο ζενίθ τους! Πώς θα νιώθει το παιδί στον κόσμο των μεγαλύτερων; Θα έχει φίλους;  Θα κλαίει;  Πώς θα είναι με το διάβασμα; Το παιδί νιώθει χαρά αφού θα πάει στο μεγάλο σχολείο ενώ ταυτόχρονα νιώθει φόβο και αγωνία στο χώρο των μεγάλων! Όλα καινούργια και άγνωστα!

Το παιδί βρίσκεται σε μια αναπτυξιακή αλλαγή αφού από ένα κλειστό και πιο ασφαλές περιβάλλον, όπως αυτό της οικογένειας και της προδημοτικής εκπαίδευσης,  μεταβαίνει στον ευρύτερο  κόσμο των μεγαλυτέρων! Αυτή η αλλαγή, όπως βέβαια και κάθε αλλαγή, χρειάζεται το δικό της χώρο και χρόνο για να αφομοιωθεί. Η αλλαγή δεν αγκαλιάζει μόνο το παιδί αλλά και την οικογένεια! Είναι σημαντικό οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί στο σχολικό πλαίσιο, προετοιμάζοντάς το θετικά για το σχολείο. Με αυτόν τον τρόπο η προσαρμογή του παιδιού θα είναι ευκολότερη και θα διευκολυνθούν και οι ίδιο οι γονείς στη νέα κατάσταση.

Η προετοιμασία του παιδιού για το σχολείο είναι εξίσου σημαντική. Οι γονείς θα πρέπει να αξιοποιήσουν το χρόνο πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς ώστε να αφηγηθούν στα παιδιά τους ιστορίες για τη σχολική ρουτίνα αλλά και να δώσουν θετική εικόνα στα παιδιά για όλα όσα προσφέρει το σχολείο. Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή καθώς πρέπει να αφήσουμε ένα περιθώριο για να μπορεί το παιδί να αλληλοεπιδράσει στο σχολικό χώρο χωρίς να απογοητεύεται. Όταν για παράδειγμα, λένε οι γονείς, «ότι θα έχεις πάρα πολλούς φίλους που συνέχεια θα παίζετε και θα περνάτε όμορφα», το παιδί  ίσως απογοητευτεί όταν θα χρειαστεί και το ίδιο να πλησιάσει κάποια παιδάκια.  Στόχος είναι η ενθάρρυνση του παιδιού. Επίσης, θα ήταν καλό οι γονείς να αποφύγουν οποιαδήποτε αρνητική εικόνα όπως π.χ. «τώρα που θα πας σχολείο θα δεις κακομοίρη μου!».

Ακόμη το παιδί είναι σημαντικό να συμμετέχει ενεργά και με ενθουσιασμό στα σχολικά ψώνια (π.χ. ρούχα, γραφική ύλη) και να έχει άποψη για τη διαμόρφωση του χώρου όπου θα μελετάει.

Η ρουτίνα αποτελεί έναν τρόπο ώστε να προάγεται η ασφάλεια τόσο στο παιδί όσο και στους γονείς. Τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν ξεκινήσει το σχολείο, είναι καλό να μπαίνει η σχολική ρουτίνα (ύπνος το λιγότερο 9 ώρες, πρωινό, μείωση στη χρήση ηλεκτρονικών και τηλεόρασης).

Τόσο στη ζωή του παιδιού όσο και στη ζωή των γονιών εισέρχεται ένας "σημαντικός άλλος, "ο /η εκπαιδευτικός". Είναι σημαντικό όπως οι γονείς κάνουν θετικές διατυπώσεις για τον/την εκπαιδευτικό και εάν υπάρξουν δυσκολίες στη σχέση εκπαιδευτικών – γονέων τα παιδιά να κρατιούνται μακριά για να νιώθουν ασφαλή.  Σε αντίθετη περίπτωση τα παιδιά θα νιώθουν ενοχή είτε προς τον εκπαιδευτικό είτε προς τους γονείς. Η ανοικτή επικοινωνία και η εμπιστοσύνη θα βοηθήσει στη νέα σχέση γονέων – εκπαιδευτικών. 

Επιπρόσθετα, παιδί σημαίνει παιχνίδι και παιχνίδι σημαίνει ελεύθερος χρόνος. Σε όλο τον προγραμματισμό που θα γίνει, το παιδί είναι σημαντικό να έχει το χρόνο να παίζει ελεύθερα χωρίς πολλές δραστηριότητες. 

Η πρώτη ημέρα έφτασε επιτέλους! Συνοδέψτε το, αγκαλιάστε το και επιβεβαιώστε στο παιδί σας ότι θα είστε εκεί όταν τελειώσει το σχολείο. Το άγχος των γονέων δε συμπίπτει πάντα με το άγχος του παιδιού, γι’ αυτό κρατήστε το άγχος σας μακριά από το παιδί. Ρωτήστε το καθημερινά πώς ήταν η μέρα του, αλλά με ερωτήσεις που θα του επιτρέπουν να δώσουν περιγραφικές και όχι μονολεκτικές απαντήσεις!

Σημασία έχει το παιδί να νιώθει άνετα να αναφέρει όσα σκέφτεται, όσα νιώθει και όσα μπορεί να το απασχολούν. Η επίδοση δεν πρέπει να αποτελεί το μέτρο με το οποίο μετριέται η προσαρμογή του παιδιού στο σχολείου. 

Κατερίνα Μιχαήλ

Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Συμβουλευτική Ζευγαριών, Συμβουλευτική Γονέων, Ψυχοθεραπεία Παιδιών και Εφήβων, EFTA / ECP

Συνεργάτης Κέντρου Οικογενειακής Θεραπείας Συστημικού Ινστιτούτο Κύπρου