Ηλεκτρονικά παιχνίδια: Ερωτήματα/προβληματισμοί που απασχολούν τους γονείς

     Ηλεκτρονικά Παιχνίδια Ερωτήματα/Προβληματισμοί που Απασχολούν τους Γονείς

Αποτελεί γεγονός ότι, η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών και των εφήβων ασχολούνται με ηλεκτρονικά παιχνίδια. 

Υγιείς παιδικές δραστηριότητες που έχουν αντικατασταθεί ή μειωθεί: 

• Τα επιτραπέζια παιχνίδια παραμένουν στο ράφι.
  
  
• Οι υπαίθριες δραστηριότητες μειώθηκαν.
   
• Η ανάγνωση βιβλίων δεν προτιμάται. 
  
  
• Η συναναστροφή και το παιχνίδι με τους φίλους έχει αλλάξει. 

Ένας αυξανόμενος αριθμός γονέων ανησυχεί για την εμμονή των παιδιών τους στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν σοβαρά, όταν το παιδί τους για να παίξει ηλεκτρονικά παιχνίδια:

• παραμελεί τη σχολική εργασία του. 
  
  
• παραμελεί τις οικογενειακές δραστηριότητες.
  
  
• παραμελεί τις εξωσχολικές δραστηριότητες.
  
  
• μένει όλη τη νύχτα ξύπνιο και είναι πολύ κουρασμένο για να σηκωθεί για το σχολείο την επόμενη μέρα. 
  
  
• δεν επιθυμεί να κοινωνικοποιείται με άλλα παιδιά. 
  
  
• ξοδεύει όλο τον ελεύθερο χρόνο του σε ηλεκτρονικά παιχνίδια. 

Η υπερβολική προσκόλληση σε ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να επηρεάσει αρνητικά:

• τον ύπνο
  
  
• την διατροφή και το υγιές βάρος του παιδιού
  
  
• την ακαδημαϊκή επίδοση
  
  
• τις διαπροσωπικές/κοινωνικές δεξιότητες
  
  
• τις σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους

Απαντήσεις σε ερωτήματα και προβληματισμούς των γονιών

«Πόσο χρόνο μπορεί να παίζει το παιδί μου;»

Δεν υπάρχουν επίσημες οδηγίες στην Κύπρο σχετικά με την ώρα που συνιστάται να είναι ένα παιδί μπροστά από την οθόνη. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής προτείνει:

• καθόλου χρόνο για παιδιά ηλικίας κάτω των 18 μηνών
  
  
• το πολύ μία ώρα την ημέρα έως την ηλικία των πέντε ετών
  
  
• δεν υπάρχει προτεινόμενος αριθμός ωρών για παιδιά ηλικίας έξι ετών και άνω, αλλά 90 λεπτά, συχνά, θεωρείται ως ένα λογικό ανώτατο όριο.
  
  
• από 30 έως 60 λεπτά τις σχολικές ημέρες και 2 ώρες ή λιγότερο σε μη σχολικές ημέρες.

«Πότε μπορεί να παίζει το παιδί μου;»

Το παιδί μπορεί να αρχίσει το παιχνίδι μόνο όταν ολοκληρώσει τις ευθύνες που έχει κάθε μέρα. Αυτό περιλαμβάνει την κατ' οίκον σχολική εργασία και τις δουλειές που πιθανό να έχει για το σπίτι. Φροντίστε να ελέγξετε την ποιότητα και την ολοκλήρωση των εργασιών πριν επιτρέψετε στο παιδί σας να αρχίσει να παίζει. Να έχετε συμφωνήσει εκ των προτέρων συγκεκριμένες ημέρες και ώρες που μπορεί να παίζει το παιδί, όπως μετά την κατ’ οίκον εργασία, πριν το δείπνο ή τα Σαββατοκυρίακα. 

«Είναι σωστό το παιδί μου να παίζει κάθε μέρα ηλεκτρονικά παιχνίδια;»

Δε συνίσταται η κάθε μέρα της εβδομάδας να περιλαμβάνει ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια. Είναι σημαντικό να διατηρείτε ισορροπία μεταξύ του χρόνου που αφιερώνει το παιδί στην οθόνη συγκριτικά με άλλες δραστηριότητες: κινητικά παιχνίδια, ανάγνωση βιβλίων, χρόνο με οικογένεια και φίλους. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να βρουν άλλες ελκυστικές δραστηριότητες που προσφέρουν παρόμοιο ενθουσιασμό όπως ποδόσφαιρο, μαθήματα μουσικής, επαφή με φίλους.

«Είναι εντάξει να υποκύψω κάποιες φορές στους κανόνες που έχω θέσει;»

Τα περισσότερα παιδιά σπάνια υπακούουν, χωρίς πρώτα να προσπαθήσουν να παρατείνουν το παιχνίδι τους. Αναμένεται, λοιπόν, τα παιδιά να επιμένουν για ένα ακόμη παιχνίδι ή περισσότερο χρόνο. Είναι σημαντικό να παρακολουθείτε και να εφαρμόζετε τους κανόνες με συνέπεια, παρά τις εκκλήσεις των παιδιών. Μην αφήσετε το παιδί να παραβιάσει τους κανόνες επειδή είστε κουρασμένοι ή η προσοχή σας είναι αλλού. Μην παραβιάσετε τους κανόνες εάν το παιδί σας αισθάνεται άρρωστο ή δεν έχει καμία εργασία στο σπίτι μια μέρα. Να ακολουθείτε τις συνέπειες αμέσως εάν το παιδί σας παραβιάσει τους κανόνες. 

«Θα μπορούσα να διαφοροποιήσω τους κανόνες που έχω θέσει;»

Κατά τον καθορισμό των κανόνων σας, σκεφτείτε ένα εύλογο χρονικό πλαίσιο για επαναξιολόγησή τους. Μπορείτε να αποφασίσετε ότι το αρχικό πρόγραμμα είναι πολύ αυστηρό και περιοριστικό. Θα μπορούσατε τότε να το χαλαρώσετε μετά από μερικούς μήνες εάν το παιδί σας το τηρεί και δεν υπάρχουν προβλήματα. Να θυμάστε ότι είναι πιο εύκολο να χαλαρώσετε τους περιορισμούς παρά να τους κάνετε πιο αυστηρούς.

«Πώς διαχειρίζομαι την επιθυμητή  συμπεριφορά;»

Να επιβραβεύετε την επιθυμητή συμπεριφορά όταν παίζει, όταν ακολουθεί τους βασικούς κανόνες που θέσατε π.χ. τηρείται ο χρόνος, δεν χρησιμοποιεί άσχημες λέξεις. 

Να αποφεύγεται η χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών ως επιβράβευση επιθυμητής συμπεριφοράς.  Άλλες κινητήριες ανταμοιβές - όπως μια μέρα παγωτού με τον μπαμπά ή μια εκδρομή με τη μαμά - είναι πιο αποτελεσματικές και αποφεύγουν να τροφοδοτούν την εμμονή με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

«Πώς διαχειρίζομαι τη μη επιθυμητή συμπεριφορά;»

Προσδιορίστε μια συνέπεια για την παραβίαση των κανόνων που θέσατε για την ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η συνέπεια πρέπει να είναι άμεση. Για παράδειγμα, την επόμενη μέρα θα δικαιούται λιγότερο χρόνο να παίξει ή να μην παίξει καθόλου. Την επόμενη μέρα από τη συνέπεια το παιδί θα έχει την ευκαιρία να τηρήσει τον κανόνα.

«Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να απομακρύνω το παιδί μου από την οθόνη;»

• Συμφωνήστε μαζί με τα παιδιά ένα χρονικό όριο από την αρχή. 
  
  
• Δώστε τους μια προειδοποίηση πέντε λεπτών πριν τελειώσει ο χρόνος, ώστε να έχουν την ευκαιρία να ολοκληρώσουν το παιχνίδι.
  
  
• Να είστε σταθεροί, αλλά λογικοί. Αν χρειάζονται πραγματικά ένα ακόμη λεπτό για να ολοκληρώσουν το παιχνίδι ή να νικήσουν, δείξτε κατανόηση.
  
  
• Πείτε τους ότι κάθε λεπτό που παίζουν μετά τη λήξη του χρονικού ορίου, θα τους κοστίσει πέντε λεπτά από την επόμενη φορά. 
  
  
• Για μικρότερα παιδιά, χρησιμοποιήστε ένα χρονόμετρο κουζίνας για να ορίσετε το συμφωνημένο όριο και τοποθετήστε το κάπου που μπορούν να το δουν.
  
  

«Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια βίας οδηγούν σε  βίαιη συμπεριφορά;»

Υπάρχει έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τη σχέση μεταξύ ηλεκτρονικών παιχνιδιών και βίαιης συμπεριφοράς. 

«Πώς  μπορώ να γνωρίζω τα παιχνίδια που παίζει το παιδί μου;»

1. Διατηρήστε την κονσόλα ηλεκτρονικών παιχνιδιών σε έναν κοινό χώρο του σπιτιού και όχι στο δωμάτιο του παιδιού σας. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να εντοπίσετε οποιοδήποτε ακατάλληλο περιεχόμενο στα παιχνίδια που παίζει το παιδί. 
   
   
2. Παίζετε παιχνίδια με το παιδί σας ή  παρακολουθείτε το ενώ παίζει. Εάν παίζετε οι ίδιοι το παιχνίδι, μπορείτε να διαμορφώσετε υγιείς συνήθειες παιχνιδιών (π.χ. παίζω συγκεκριμένη ώρα, αν κουραστώ σταματώ και κάνω διάλειμμα).
   
   
3. Συζητήστε/ρωτήστε το παιδί σας:
   
   Ποια είναι τα αγαπημένα σου παιχνίδια;
   Τι σου αρέσει στο παιχνίδι; Γιατί; 
   Τι δεν σου αρέσει στο παιχνίδι; Γιατί;
   Τι νομίζεις για τους χαρακτήρες σε αυτό το παιχνίδι; Είναι ρεαλιστικοί;
   Γιατί είναι σημαντικό να μη μοιράζεσαι προσωπικές πληροφορίες;
   Πώς μπορείς να διαχειριστείς τη μη επιθυμητή συμπεριφορά από ένα άλλο παίκτη; 

«Παιχνίδια στο διαδίκτυο με άλλους: Πώς να σιγουρευτώ ότι το παιδί μου είναι ασφαλές;»

• Να βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε και εγκρίνετε ποια παιχνίδια παίζει το παιδί σας. Ως γονέας ανηλίκου, έχετε το δικαίωμα και την ευθύνη. Ρωτήστε το απευθείας ή ψάξετε από μόνοι σας. Θα πρέπει, επίσης, να συμπεριλάβετε κανόνες που σχετίζονται με τους επιτρεπόμενους τύπους παιχνιδιών. Μπορείτε και πρέπει να αποτρέψετε την αγορά και τη χρήση παιχνιδιών με ακραία βία ή με σεξουαλικό περιεχόμενο. Όπως και οι ταινίες, όλα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν περιορισμό ηλικίας.
  
  
• Για τα μικρότερα παιδιά, να αποφεύγετε να παίζει το παιδί σε απευθείας σύνδεση με άλλους. Τα παιδιά πιθανόν να συναντήσουν ακατάλληλη συμπεριφορά όπως ρατσιστική και επιθετική γλώσσα ή να εκφοβιστούν στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορεί να ενοχλούνται προφορικά ή κάποιοι παίκτες να μπλοκάρουν άλλο παίκτη για να νικήσουν ή να "σκοτώνουν" επανειλημμένα έναν παίκτη στο παιχνίδι. 
  
  
• Να περιορίσετε τις διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις σε ηλεκτρονικά παιχνίδια όπου οι παίκτες είναι άτομα που γνωρίζετε εσείς και το παιδί σας.
  
  
• Εάν το παιδί σας παίζει με άτομα που δεν γνωρίζει στο διαδίκτυο, να βεβαιωθείτε ότι κατανοεί θέματα που αφορούν την ασφάλεια στο Διαδίκτυο. Αυτό περιλαμβάνει τη μη κοινοποίηση προσωπικών στοιχείων που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο το παιδί ή την οικογένειά σας. Θα μπορούσατε να μιλήσετε για το τι πρέπει να κάνει εάν άλλοι παίκτες ζητούν προσωπικά στοιχεία. Για παράδειγμα, το παιδί σας θα μπορούσε να αποχωρήσει από το παιχνίδι ή θα μπορούσε να πει "Συγγνώμη, δε δίνω τέτοιες πληροφορίες". Θα μπορούσατε, επίσης, να ρωτήσετε το παιδί σας αν μιλά για άλλα θέματα με τους παίκτες και να του πείτε ότι είναι καλύτερα να μιλάνε μόνο για το παιχνίδι.

«Πώς να ενθαρρύνω το παιδί μου να σέβεται τα άλλα παιδιά που παίζει;»

• Να υπενθυμίσετε στο παιδί σας ότι το να είναι "καλός παίκτης" στο διαδίκτυο είναι το ίδιο σημαντικό όπως όταν παίζει με άλλα παιδιά πρόσωπο με πρόσωπο. 
  
  
• Είναι πάντα καλή ιδέα για το παιδί σας να αναρωτηθεί: «Θα έλεγα αυτές τις φράσεις ή θα έκανα αυτή τη συμπεριφορά αν ήμουν πρόσωπο με πρόσωπο με αυτό το παιδί;». Εάν η απάντηση είναι «όχι», τότε δεν πρέπει να το πει ή να το κάνει ούτε στο διαδίκτυο.
  
  
• Να μιλήσετε με το παιδί σας για το πώς αισθάνεται όταν παίζει με άλλα παιδιά που είναι φιλικοί ανταγωνιστές, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είναι.

Με τα κατάλληλα όρια και την επίβλεψη τα ηλεκτρονικά παιχνίδια  είναι διασκεδαστικά. Ωστόσο, το παρατεταμένο παιχνίδι, χωρίς όρια, μπορεί να έχει δυσμενείς συνέπειες στη μαθησιακή και κοινωνική ανάπτυξη και στην ψυχική υγεία του παιδιού. 

Άντρεα Φιλίππου

Εγγεγραμμένη Σχολική/Εκπαιδευτική Ψυχολόγος